Door alert te zijn kun je een hoop voorkomen!

Als informatie analist bij het team Openbare Orde & Veiligheid, houdt Koen zich bezig met het analyseren van meldingen die te maken hebben met ondermijning. Daarnaast is hij sinds 2019 beleidsadviseur op het gebied van cybercrime.

Wat houdt je functie precies in en wat betekent dat in de praktijk?
Ik ben informatie analist bij het team Openbare Orde & Veiligheid. De focus van mijn analyses richt zich op meldingen die te maken hebben met ondermijning. Hierbij prioriteren wij ieder jaar onze eigen thema’s zoals OMG’s, de haven en drugscriminaliteit. Daarnaast maak ik fenomeenanalyses en gebiedsgebonden analyses die bijvoorbeeld worden gebruikt voor integrale controles die we met ons team uitvoeren. Op het gebied van cybercrime ben ik sinds 2019 beleidsadviseur. Dit onderwerp wilden we als gemeente meer gaan aanpakken en daarin hebben we de afgelopen 2 jaar een aantal mooie stappen gezet.

Wat is het ultieme doel binnen je functie? Waar sta je (als team) en waar wil je naartoe?
Het ultieme doel binnen mijn functie zou zijn dat we steeds meer informatie gestuurd gaan werken. Dit willen we bereiken door meer data gestuurd te gaan werken. Om hiertoe te komen zijn we aan het kijken welke databronnen we kunnen gaan ontsluiten zodat we (meer) geautomatiseerd bevragingen kunnen gaan doen. Het zou mooi zijn als hiervan niet alleen het team Openbare Orde & Veiligheid profiteert maar als de hele gemeente hier zijn voordeel mee kan doen. Zo zou je bijvoorbeeld vooronderzoek kunnen doen naar een eventuele vastgoedtransactie waarbij de gemeente betrokken is of kunnen meekijken naar de aanbesteding van zorgverleners om eventuele zorgfraude tegen te gaan.

Waar moet prioriteit aan gegeven worden bij de aanpak van cybercrime, wat jou betreft?
Wat mij betreft moet er vooral prioriteit komen voor interventies die vanuit de gemeente kunnen worden ingezet. Zoals overal is te lezen neemt het aan cyberdelicten alleen maar verder toe. Ik denk dat het voor de politie onmogelijk is om al deze delicten te onderzoeken. Daarom denk ik dat het goed is als wij als gemeenten kunnen ondersteunen door ook zelf interventies in te zetten. Door deze interventies op verschillende doelgroepen in te zetten lukt het hopelijk om het aantal slachtoffers van cybercrimes  te verminderen. De projecten die Noord- Hollands Samen Veilig aanbied zijn daarvan een goed voorbeeld. Het biedt de gemeenten een laagdrempelige instap waarbij ze een bepaalde interventie goed kunnen inzetten binnen hun gemeente, maar niet alle stappen zelf hoeven te verzinnen.

Welke cybercrime-case is jou persoonlijk het meest bijgebleven?
Er is mij niet echt een bepaalde cyber case bij gebleven in de afgelopen jaren. Wat mij wel verbaasde is hoeveel cybercrimes er eigenlijk voorkomen. Bij een grote informatieavond in Den Helder (700 bezoekers) werd er door verschillende sprekers verteld over cybercrime. Na deze informatieavond was er een afsluitende borrel en daar kwamen de verhalen los. Vrijwel iedereen had wel een ervaring met cybercrime opgedaan, al dan niet als slachtoffer. Pas dan merk je hoe eenvoudig het voor cybercriminelen is om potentiele slachtoffers te benaderen. En het doet je ook meteen beseffen dat de pakkans van dergelijke criminaliteit nog altijd erg laag is.

Heb je in je persoonlijke leven een cybercrime-ervaring meegemaakt?
Ik ben zelf nog niet slachtoffer geweest van cybercriminaliteit. Ik zeg nog niet, omdat je nooit kunt uitsluiten dat jezelf slachtoffer wordt. Waar je vroeger nog benaderd werd op een manier waarvan je direct wist dat je te maken had met criminelen is dat tegenwoordig een stuk lastiger. Onlangs kreeg ik een mail waarin stond dat ik recht had op belastingteruggave. Ik wist dat dergelijke mails niet door de Belastingdienst verstuurd worden dus heb deze direct verwijderd. Maar als je kijkt naar de afzender en de inhoud van de mail dan kan het niet anders dan dat daar genoeg mensen intrappen. Logo’s die gebruikt worden zijn identiek, de teksten zijn geen Google- translate transcripten meer en de afzender (het mailadres) lijkt gewoon een mailadres dat afkomstig is van de Belastingdienst. In die zin zie je dat het onderscheid steeds moeilijker is te maken en dat cybercriminelen steeds inventiever worden.

Welke tip(s) heb je voor mensen om te voorkomen dat ze slachtoffer worden van cybercrime?
Mijn tip is om vooral goed te kijken als je een mail, sms of Whatsapp bericht ontvangt. Het is vaak erg verleidelijk om direct op een link te klikken of te antwoorden of dergelijke. Dat is ook een van de trucs die gebruikt wordt, alles zo ‘echt’ mogelijk laten overkomen zodat mensen genegen zijn om te klikken. Daarbij wordt er ook op het gevoel van een (potentieel) slachtoffer ingespeeld door bijvoorbeeld te zeggen dat zij een groot geldbedrag krijgen of dat zij hun dochter wat geld moeten voorschieten. Door alert te zijn kun je een hoop voorkomen en als je echt twijfelt is het altijd beter om eerst de organisatie of persoon te benaderen of een en ander wel klopt. En natuurlijk het gebruik van goede wachtwoorden en beveiligingssoftware!